Septoplastyka – na czym polega operacja przegrody nosa i jak wygląda zabieg?

Septoplastyka to zabieg laryngologiczny polegający na chirurgicznym skorygowaniu skrzywionej przegrody nosa. Przegroda nosowa to wewnętrzna struktura zbudowana z chrząstki i kości, która dzieli nos na dwie jamy. Gdy jest wygięta lub zdeformowana, może powodować szereg dolegliwości: utrudnione oddychanie przez jedną lub obie dziurki nosa, nawracające infekcje i stany zapalne zatok, a nawet problemy ze snem (np. chrapanie lub bezdechy senne). Co ważne, sama septoplastyka nie zmienia kształtu zewnętrznego ani wielkości nosa – jej celem jest jedynie przywrócenie prawidłowego układu anatomicznego wewnątrz nosa. Dzięki temu nos znów prawidłowo spełnia swoje funkcje (oczyszcza, nawilża i ogrzewa powietrze) oraz staje się drożny, co odczuwalnie poprawia komfort oddychania na co dzień. Wielu pacjentów zauważa po operacji znaczną poprawę jakości snu i ogólnego samopoczucia. Korekcja przegrody często pomaga też zredukować problemy takie jak chrapanie – które bywa skutkiem utrudnionego przepływu powietrza przez nos – oraz nawracające zapalenia zatok.

Przygotowanie do operacji przegrody nosa

Przed zakwalifikowaniem do septoplastyki niezbędna jest konsultacja u laryngologa. Specjalista przeprowadza dokładny wywiad medyczny i badanie nosa (często endoskopowe), aby ocenić stopień skrzywienia przegrody oraz wykluczyć przeciwwskazania do zabiegu. Zazwyczaj zlecane są także badania laboratoryjne krwi (morfologia, grupa krwi, układ krzepnięcia i inne) oraz EKG i RTG klatki piersiowej w razie potrzeby. Pacjent powinien być ogólnie zdrowy – wszelkie ostre infekcje (np. przeziębienie, zapalenie zatok) lub zaostrzenia chorób przewlekłych muszą zostać wyleczone przed operacją. Na tydzień przed zabiegiem lekarze zwykle zalecają odstawienie leków zaburzających krzepliwość krwi (np. aspiryny i niesteroidowych leków przeciwzapalnych), aby zmniejszyć ryzyko krwawienia podczas operacji.

W dniu operacji konieczne jest stawienie się na czczo – pacjent nie powinien nic jeść ani pić przez co najmniej 6 godzin przed zabiegiem. Bezpośrednio przed operacją personel medyczny może podać leki uspokajające, aby zredukować stres. Warto przygotować się na krótki pobyt w szpitalu – septoplastyka jest najczęściej wykonywana w trybie chirurgii jednego dnia, co oznacza, że pacjent zwykle opuszcza szpital już dobę po zabiegu (chyba że lekarz zaleci inaczej).

Przebieg zabiegu septoplastyki

Operacja przegrody nosa przeprowadzana jest w znieczuleniu ogólnym, dzięki czemu pacjent śpi i nie odczuwa żadnego bólu w trakcie zabiegu. Standardowo septoplastyka trwa od około 30 do 60 minut. Chirurg laryngolog wykonuje niewielkie nacięcie wewnątrz nosa (w przedsionku, czyli wewnątrz dziurki nosa), przez które dostaje się do zdeformowanej przegrody. Następnie błona śluzowa jest delikatnie odwarstwiana od chrząstki i kości przegrody. Celem operacji jest wyprostowanie lub odpowiednie wymodelowanie przegrody – lekarz usuwa lub przycina skrzywione fragmenty chrząstki/kości, a następnie umieszcza je ponownie we właściwej pozycji, aby przegroda biegła równo wzdłuż osi nosa. Po skorygowaniu kształtu przegrody chirurg zakłada rozpuszczalne szwy wewnętrzne, które stabilizują nowe ustawienie przegrody.

Na zakończenie zabiegu do nosa zakładane są opatrunki. Tradycyjnie stosuje się tamponadę – specjalne setony lub paski materiału umieszczane w obu przewodach nosowych, które hamują krwawienie i podpierają przegrodę od środka. W niektórych nowoczesnych technikach używa się także silikonowych setonów lub małych plastikowych splintów przegrody, które pełnią podobną rolę, a ich usunięcie bywa łatwiejsze dla pacjenta. Dzięki współczesnym metodom (m.in. endoskopowym) septoplastyka jest zabiegiem małoinwazyjnym – całość odbywa się przez nozdrza, bez zewnętrznych cięć na skórze twarzy. Nie pozostają więc żadne widoczne blizny ani zmiany w kształcie nosa, a ryzyko dużej opuchlizny pooperacyjnej jest minimalne.

Bezpośrednio po operacji pacjent wybudza się na sali pooperacyjnej, gdzie personel monitoruje jego stan (ciśnienie, tętno, oddychanie). Możliwe jest uczucie zatkanego nosa i dyskomfort związanego z tamponadą, ale dzięki znieczuleniu ból zazwyczaj jest niewielki tuż po zabiegu. W razie potrzeby podawane są środki przeciwbólowe. Pacjent spędza pierwszą dobę w szpitalu – w tym czasie stopniowo dochodzi do siebie po narkozie. Przy wypisie lekarz udziela szczegółowych zaleceń dotyczących dalszej opieki w domu.

Rekonwalescencja po septoplastyce

Pierwsze dni po septoplastyce wymagają odpoczynku i delikatnego traktowania nosa. Tamponada lub opatrunki wewnątrz nosa zwykle pozostają przez kilka dni – najczęściej 2 do 3 dni, w zależności od decyzji lekarza. W tym okresie pacjent musi oddychać przez usta, co bywa uciążliwe (pojawić się może suchość w ustach i gardle). Po usunięciu tamponady oddychanie przez nos stopniowo się poprawia, choć może utrzymywać się obrzęk i uczucie zatoru. Leki przeciwbólowe i przeciwobrzękowe przepisane przez lekarza warto stosować zgodnie z zaleceniami, aby zminimalizować dyskomfort. Pomocne mogą być także chłodne okłady na grzbiet nosa i policzki – redukują one obrzęk oraz zmniejszają ryzyko krwawienia w pierwszych dobach.

Typowa rekonwalescencja trwa około 2 tygodni – po tym czasie wiele osób wraca już do codziennych aktywności, w tym do pracy (jeśli nie jest fizycznie obciążająca). Pełne wygojenie wewnętrznych struktur nosa może jednak zająć kilka tygodni, a nawet do 2-3 miesięcy w przypadku rozleglejszych korekt. Przez pierwsze 10-14 dni należy unikać większego wysiłku fizycznego, schylania się, dźwigania ciężkich przedmiotów oraz gorących kąpieli. Te czynniki mogłyby wywołać krwawienie. Co najmniej przez 2 miesiące trzeba także uważać, by nie doznać urazu nosa – lepiej zrezygnować z uprawiania sportów kontaktowych i pilnować się przed przypadkowym uderzeniem.

Podczas dochodzenia do siebie ważna jest też odpowiednia higiena nosa. Lekarz może zalecić codzienne delikatne płukanie nosa solą fizjologiczną lub specjalnymi sprayami nawilżającymi, aby utrzymać błonę śluzową wilgotną i ułatwić usuwanie zaschniętych wydzielin. Nie wolno samodzielnie dłubać w nosie ani usiłować oczyszczać go na siłę – wszelkie strupki powinny odpadać samoistnie. Kichając, warto robić to z otwartymi ustami, by zmniejszyć ciśnienie w zatokach i nosie (to zapobiegnie uszkodzeniu gojących tkanek). Przez pierwszy tydzień czy dwa lepiej także spać na plecach z głową uniesioną nieco wyżej (np. na dwóch poduszkach), co sprzyja odpływowi obrzęku. Unikajmy również przebywania na słońcu, wizyt w saunie czy palenia papierosów i picia alkoholu w początkowym okresie – mogą one nasilać obrzęki i wydłużać gojenie.

Kontrolna wizyta u laryngologa odbywa się zazwyczaj po kilkunastu dniach od operacji. Lekarz sprawdzi, czy przegroda goi się prawidłowo, ewentualnie usunie resztki skrzepów lub delikatnie oczyści nos. W razie wystąpienia jakichkolwiek niepokojących objawów (np. nasilonego krwawienia, gorączki, silnego bólu, ropnej wydzieliny z nosa) należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. Na szczęście poważne komplikacje zdarzają się rzadko. Po około miesiącu od zabiegu efekty septoplastyki są w pełni odczuwalne – struktury nosa stabilizują się, obrzęk zanika, a pacjent może cieszyć się swobodnym oddechem.

Zalety operacji przegrody nosa

Zabieg prostowania przegrody nosowej niesie ze sobą liczne korzyści dla pacjenta, zarówno zdrowotne, jak i związane z komfortem życia:

• Swobodne oddychanie przez nos. Pacjenci często od razu po wygojeniu odczuwają ogromną różnicę w komforcie oddychania. Znika problem ciągłego uczucia zatkanego nosa i konieczności oddychania ustami. Dzięki temu poprawia się dotlenienie organizmu w ciągu dnia, a zwłaszcza w trakcie snu.

• Lepsza jakość snu. Ustąpienie problemów z oddychaniem nocą przekłada się na spokojniejszy, głębszy sen. Osoby po septoplastyce przestają chrapać lub chrapią znacznie mniej, co poprawia jakość snu ich samych oraz partnerów. Wiele osób zauważa też mniejszą senność i zmęczenie w ciągu dnia, gdyż zaczynają się wysypiać.

• Mniej infekcji i katarów. Wyprostowana przegroda ułatwia prawidłową wentylację zatok przynosowych. To sprawia, że zmniejsza się skłonność do nawracających infekcji górnych dróg oddechowych, takich jak zapalenia zatok, gardła czy ucha środkowego. Nos lepiej filtruje powietrze, co chroni organizm przed drobnoustrojami i drażniącymi czynnikami z zewnątrz.

• Poprawa węchu i mowy. Skrzywienie przegrody bywa przyczyną upośledzenia węchu oraz charakterystycznej „nosowej” barwy głosu. Po operacji te problemy często ustępują – zapachy stają się wyraźniejsze, a mowa nabiera naturalnego brzmienia.

• Większa wydolność przy wysiłku. Osoby aktywne fizycznie po septoplastyce zauważają, że mogą intensywniej ćwiczyć bez uczucia duszności. Oddychanie nosem podczas biegania czy innych sportów jest efektywniejsze, co przekłada się na lepszą formę i tolerancję wysiłku. Ogólnie jakość życia poprawia się, bo stały dyskomfort znika.

Oczywiście największą zaletą jest po prostu pozbycie się przyczyny dotychczasowych dolegliwości. Pacjenci podkreślają, że septoplastyka „odetkała im nos” i dzięki temu mogą normalnie funkcjonować – coś, co dla innych jest oczywiste, dla nich przed operacją bywało luksusem.

Możliwe trudności i powikłania po zabiegu

Septoplastyka jest dziś zabiegiem rutynowym i bezpiecznym, niemniej – jak każda operacja – wiąże się z pewnymi niedogodnościami i niewielkim ryzykiem powikłań. Tuż po operacji większość pacjentów odczuwa zatkany nos (z powodu opatrunków i obrzęku) oraz umiarkowany dyskomfort. Ból zwykle nie jest silny i dobrze reaguje na typowe leki przeciwbólowe. Uciążliwe bywa oddychanie ustami podczas pierwszych dni oraz zaburzenia węchu – zapachy mogą być słabiej wyczuwalne do czasu wygojenia błony śluzowej. Mogą pojawić się też drobne zasinienia pod oczami lub obrzęk twarzy, choć przy samej septoplastyce (bez równoczesnej operacji plastycznej nosa) są one zwykle minimalne.

W trakcie gojenia niektórzy pacjenci skarżą się na suchość nosa i strupki – ważne jest wtedy regularne nawilżanie śluzówki zgodnie z zaleceniami lekarza. Kichanie czy kaszel mogą być bolesne, dlatego zaleca się powstrzymywanie od nich lub kichanie z otwartymi ustami. Powrót do pełnego komfortu oddychania bywa stopniowy – przez kilkanaście dni nos może być wrażliwy, a drożność zmienna (np. rano bardziej zatkany, wieczorem lepiej drożny). Trzeba dać sobie czas na pełną rekonwalescencję i stosować do wskazówek lekarza co do higieny nosa.

Jeśli chodzi o powikłania medyczne, ich ryzyko jest niewielkie – szacuje się, że komplikacje występują jedynie u około 3-5% pacjentów. Najczęstsze potencjalne problemy to:

• Krwawienia pooperacyjne. Niewielkie krwawienie z nosa w pierwszych dniach jest normalne. Rzadko jednak może dojść do obfitszego krwotoku, wymagającego ponownej interwencji lekarza (np. założenia dodatkowej tamponady).

• Infekcja. W miejscu operowanym może rozwinąć się stan zapalny lub ropień przegrody, choć zdarza się to rzadko. Objawia się nasilającym bólem, obrzękiem, gorączką i wydzieliną ropną z nosa. Wymaga to leczenia antybiotykiem, a czasem dodatkowego drenażu.

• Perforacja przegrody. Niekiedy podczas zabiegu lub gojenia powstaje niewielki otworek w przegrodzie nosowej. Mała perforacja często nie daje objawów, ale większa może powodować uczucie suchości i strupy, a nawet efekt „świstu” przy oddychaniu. Takie powikłanie może wymagać kolejnej operacji naprawczej.

• Trwałe zaburzenia węchu. Bardzo rzadko operacja może skutkować pogorszeniem węchu. Zwykle jest to przejściowe i ustępuje po kilku tygodniach, ale wyjątkowo może się utrwalić.

• Niedostateczna poprawa drożności. U pojedynczych osób może się zdarzyć, że mimo wyprostowania przegrody nos wciąż nie jest w pełni drożny. Przyczyną bywa np. jednoczesny przerost małżowin nosowych lub alergia. Czasem konieczne jest wykonanie dodatkowego zabiegu (np. zmniejszenia małżowin nosowych albo ponownej septoplastyki, jeśli przegroda uległa przesunięciu podczas gojenia).

Na szczęście powyższe komplikacje to rzadkość. Ogólnie septoplastyka uchodzi za procedurę bardzo bezpieczną. Kluczem jest przestrzeganie zaleceń pozabiegowych oraz kontakt z lekarzem przy wszelkich niepokojących objawach – wczesna reakcja pozwala opanować ewentualne problemy zanim staną się poważne.

Septoplastyka w szpitalach LUX MED

Grupa LUX MED posiada w swojej sieci nowoczesne placówki, w których wykonywana jest operacja prostowania przegrody nosa. Pacjenci planowi mogą skorzystać z tego zabiegu m.in. w renomowanych szpitalach LUX MED w Warszawie, Katowicach, Gdańsku i Toruniu. W stolicy septoplastyka przeprowadzana jest np. w Szpitalu LUX MED przy ul. Puławskiej 455 – placówka ta cieszy się dużym doświadczeniem w zabiegach laryngologicznych. Na południu kraju z kolei dostępna jest m.in. w Szpitalu LUX MED MAVIT w Katowicach (ul. Szopienicka 65). Mieszkańcy północy Polski mogą skorzystać z zabiegu w Szpitalu LUX MED w Gdańsku (ul. Wileńska 44), a osoby z centrum kraju – w Szpitalu LUX MED w Toruniu (ul. M. Skłodowskiej-Curie 73). We wszystkich tych ośrodkach pracuje wykwalifikowany zespół laryngologów, zapewniający opiekę na wysokim poziomie.

W ramach sieci LUX MED pacjent ma dostęp nie tylko do samej operacji, ale i pełnej opieki okołozabiegowej: począwszy od konsultacji przedoperacyjnej, poprzez nowoczesne techniki operacyjne, aż po opiekę po zabiegu (wizyty kontrolne, zalecenia rehabilitacyjne). Zabiegi są wykonywane w komfortowych warunkach, często w ramach ubezpieczenia zdrowotnego lub pakietu medycznego (w zależności od posiadanego abonamentu). Dzięki temu osoby ubezpieczone w LUX MED mogą liczyć na krótszy czas oczekiwania na operację przegrody nosa niż w publicznych placówkach oraz na indywidualne podejście do swoich potrzeb.

Warto dodać, że LUX MED stale inwestuje w rozwój swoich szpitali – nowoczesny sprzęt endoskopowy i doświadczona kadra medyczna przekładają się na wysoką skuteczność septoplastyki i zadowolenie pacjentów. Placówki te często oferują też możliwość konsultacji anestezjologicznej online przed przyjęciem do szpitala, co bywa udogodnieniem dla pacjentów spoza miasta.

Septoplastyka to bezpieczny i efektywny zabieg, który może rozwiązać problemy z oddychaniem przez nos i towarzyszące im dolegliwości. Przyjazne podejście personelu medycznego, dokładne przygotowanie do operacji oraz świadomość, czego spodziewać się po zabiegu, pomagają pacjentowi przejść przez cały proces z mniejszym stresem. Perspektywa znacznie lepszego oddychania i życia bez ciągłego „zatkanego nosa” jest na wyciągnięcie ręki – wystarczy zaufać specjalistom i podjąć decyzję o leczeniu. Po okresie rekonwalescencji większość pacjentów cieszy się pełnią oddechu i zastanawia się, czemu tak długo odkładała operację. Jeżeli zatem lekarz zalecił korekcję przegrody nosowej, warto rozważyć septoplastykę – dla zdrowia, komfortu i lepszego samopoczucia każdego dnia.