Dysfunkcja stawu skroniowo-żuchwowego to przykład problemu, który bywa – niestety – lekceważony, a stanowi niemałe wyzwanie i czynnik generujący kolejne kłopoty zdrowotne. Na całość tej dysfunkcji można spojrzeć jako kompleksowe zestawienie czynników, które generują ból, dysfunkcję i zmiany zwyrodnieniowe w stawie skroniowo-żuchwowym i powiązanych z nim strukturach. To złożone zaburzenie może objawiać się bólem szczęki, trudnościami w żuciu, klikaniem, a nawet blokowaniem stawu.
Niezbędna w takiej sytuacji – wobec dużego zaawansowania problemu – może być interwencja chirurgiczna. W przypadku dysfunkcji stawu skroniowo-żuchwowego to artroskopia stawu skroniowo-żuchwowego - wysoce wyspecjalizowany zabieg, który wymaga starannego rozważenia, precyzyjnej techniki i indywidualnego planowania leczenia. Dokładne kroki mogą się różnić w zależności od konkretnej patologii i preferencji chirurga.
Według badań epidemiologicznych, dysfunkcja tego typu dotyczy około 5-12% populacji. Najczęściej występuje u osób dorosłych w wieku od 20 do 40 lat; przy czym zdecydowanie częściej spotyka kobiety. Trzeba w tym kontekście zwrócić uwagę na fakt, że etiologia choroby może być wieloczynnikowa i obejmować czynniki mechaniczne, zwyrodnieniowe, zapalne i psychologiczne.
Strategie leczenia dysfunkcji stawu skroniowo-żuchowego
Leczenie dysfunkcji jest zindywidualizowane i może zakładać kilka różnych metod – uzależnione są one od tego, w jakim stopniu zaawansowania jest degeneracja.
Podstawą jest leczenie zachowawcze. Obejmuje terapię farmakologiczną (np. leki zwiotczające mięśnie), fizykoterapię oraz stosowanie szyn doustnych lub aparatów okluzyjnych. Gdy problem jest zdecydowanie bardziej zaawansowany, niezbędna jest interwencja chirurgiczna. W zależności od nasilenia i podstawowej patologii, wskazana może być artrocenteza, artroskopia lub operacja na otwartym stawie.
Taka artroskopia zakłada 2-milimetrowe nacięcie w pobliżu stawu i wprowadzenie cienkiego artroskopu do stawu. W ten sposób dochodzi do dokładnego zbadania go pod kątem nieprawidłowości, takich jak przemieszczenie krążka, zrosty czy stan zapalny. W sytuacji, gdy badanie wskazuje, że doszło do nieprawidłowości, możliwe chirurgiczne repozycjonowanie.
Warto w tym kontekście zwrócić uwagę na znaczenie terapia behawioralnej, która powinna stanowić integralną część leczenia dysfunkcji żuchwy. Musi ona obejmować interwencje poznawczo-behawioralne, zarządzanie stresem i edukację pacjenta w celu wyeliminowania czynników psychologicznych.
Leczenie stawu żuchwy u dzieci i dorosłych
Bezwzględnie inne powinny być założenia w przypadku leczenia schorzenia u dzieci oraz osób dorosłych – nie można ich ujednolicać i sprowadzać do swoistego jednego mianownika. W przypadku dzieci konieczne jest zwrócenie uwagi na czynniki okluzyjne - obecność wad zgryzu lub nieprawidłowości. Ważne są też czynniki związane ze wzrostem – kluczowa w tym kontekście jest ocena wzrostu i rozwoju szczęki. Odrębną kwestią pozostają nawyki funkcjonalne. Należy pamiętać, że do rozwoju dysfunkcji przyczyniają się np. bruksizm lub zaciskanie zębów – szczególnie w kontekście stresu.
Inaczej na kwestię leczenia trzeba spojrzeć w przypadku chorób w wieku dorosłym. Tu istotnym czynnikiem bywa patologia stawów: choroby zwyrodnieniowe stawów, przemieszczenie dysków lub hipermobilność stawów. Uwagę zwraca się również na zróżnicowane w przypadku dorosłych czynniki mięśniowe – tkliwość, skłonność do skurczy. Analizy wymagają względy okluzyjne – stopień zużycia oraz relacje między górnymi i dolnymi zębami. Na całość procesu leczenia u osób dorosłych trzeba też spojrzeć z szerszej perspektywy – biorąc pod uwagę ogólny stan zdrowia. Przykładowo: reumatoidalne zapalenie stawów może mieć wpływ na staw skroniowo-żuchwowy – tymczasem często pacjent nie zdaje sobie sprawy z tego typu genezy problemów. .
